Skip to main content

Το ύψος της αποζημίωσης ψυχικής οδύνης στην αστική ευθύνη του Δημοσίου

Είναι παγίως νομολογημένο ότι το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης, που καθορίζεται από το δικαστήριο της ουσίας, υπόκειται σε αναιρετικό έλεγχο για παραβίαση της διάταξης του άρθρου 932 του ΑΚ, αν διαπιστωθεί ότι το δικαστήριο αυτό υπερέβη τα άκρα όρια της διαγραφόμενης από την ως άνω διάταξη του εξουσίας του (βλ. ΣτΕ 4133/2001, Α.Π. 1670/2006, 163/2007, 6/2009 Ολομ., 79, 547/2010). Η δικαστική πρακτική θέτει τα ελάχιστα και τα μέγιστα όρια.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει ότι σε περίπτωση προσδιορισμού του ποσού της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης με υπαίτιο το δημόσιο, το δικαστήριο της ουσίας δεν πρέπει να υποβαθμίζει την απαξία της πράξης επιδικάζοντας υπερβολικά χαμηλό ποσό, διότι τούτο υπερακοντίζει το σκοπό του νομοθέτη, που απέβλεψε στην αποκατάσταση της κοινωνικής ειρήνης η οποία διαταράχθηκε από την παράνομη πράξη ή παράλειψη (βλ. Σ.τ.Ε. 3256/2006, 1915/2007, 2559/2007 7μελούς).

Περιπτωσιολογικά έχει κριθεί από τα Ανώτατα Δικαστήρια:

  • O Άρειος Πάγος στην υπ’ αριθ. 683/2020  απόφαση του αναίρεσε την υπ’ αριθ. 1114/2017 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης που επιδίκασε σε μητέρα 40.000€ ως αποζημίωση ψυχικής οδύνης για το θάνατο του τέκνου της από τροχαίο ατύχημα, κρίνοντας ότι το ύψος της αποζημίωσης υπερβαίνει την αρχή της αναλογικότητας και τα ακραία όρια της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου «αφού το εν λόγω ποσό, κατά την κοινή πείρα, δικαστηριακή πρακτική και την περί δικαίου συνείδηση, υπολείπεται και μάλιστα καταφανώς, των συνήθως επιδικαζομένων σε παρόμοιες περιπτώσεις».
  • O Άρειος Πάγος στην υπ’ αριθ.  1170/2019 απόφαση του περί αποτίμησης ψυχικής οδύνης (ιδε δημοσίευση ΝΟΜΟΣ Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών), επικύρωσε την 2812/2017 απόφαση του  Εφετείου Αθηνών που επεδίκασε 100.000€ ως ψυχική οδύνη στους γονείς του θανόντος τέκνου τους, παρά την αναίρεση του Ελληνικού Δημοσίου που παραπονέθηκε για υπέρβαση των ανώτατων ορίων στην επιδικασθείσα αποζημίωση, η οποία και απορρίφθηκε.
  • Το ΣτΕ στην υπ’ αριθ. 2112/2019 απόφαση του (ιδε α΄ δημοσίευση σε Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών Νόμος), έκρινε ότι το ποσό των 400.000€  για ψυχική οδύνη της μητέρας στην προσβαλλόμενη) είναι σύμφωνο με την αρχή της αναλογικότητας και την δικαστηριακή πρακτική.
  • Το ΣτΕ στην υπ’ αριθ. 2128/2019 απόφαση του (ιδε α΄ δημοσίευση Νόμος, Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών) έκρινε ότι το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά που επιδίκασε ως αποζημίωση ηθικής βλάβης γονέα που βίωσε από ιατρική αμέλεια του αντιδίκου τον ακρωτηριασμό του δεξιού ποδιού του 18 χρονου παιδιού του το ποσό των 400.000€ δεν υπερέβη τα όρια της αναλογικότητας και της διακριτικής του ευχέρειας και απέριψε την αίτηση αναίρεσης του Δημοσίου. Σημείωνεται ότι το Διοικητικό Εφετείο είχε αναπρορμόσει υψηλότερα το ύψος της αποζημίωσης σε σχέση με την απόφαση του πρωτόδικου δικαστήριου.
  • Το ΣτΕ στην υπ’ αριθ. 596/2017 απόφαση του (ιδε α΄ δημοσίευση σε Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών Νόμος) έκρινε ότι το ύψος της επιδικασθείσας αποζημίωσης ψυχικής οδύνης γονέα στο ύψος των 170.000€ σε βάρος του αντιδίκου δεν υπερβαίνει την αρχή της αναλογικότητας ως προς τα ανώτατα όρια, όπως ζήτησε το Ελληνικό Δημόσιο να κριθεί στην απορριφθείσα αναίρεση του.

Συμπερασματικά: Τα ανώτατα και τα κατώτατα όρια πλάθονται από τη δικαστηριακή πρακτική και κρίνονται πάντα κατά περίπτωση. Αν υπάρχει μία τάση όσον αφορά το ύψος του προσδιορισμού της αποζημίωσης ψυχικής οδύνης με υπαίτιο το Ελληνικό Δημόσιο από τα τακτικά δικαστήρια αυτή είναι μειωτική. Τα Ανώτατα Δικαστήρια όμως φαίνεται να συγκρατούν το ελάχιστο αποζημιωτικό όριο αναιρώντας αποφάσεις των τακτικών δικαστηρίων που επιδικάζουν μειωμένα ποσά σε σχέση με τα καθιερωμένα όρια.