1181/2020 Άρειος Πάγος
Ιστορικό: Κληρονόμος από άκυρη διαθήκη λόγω ανικανότητας διαθέσεως του διαθέτη κληρονομεί ακίνητα και τα οικονομικά τους βάρη. Αποδεικνύει δια αμετάκλητης δικαστικής απόφασης ότι ο κληρονομούμενος δεν είχε κατά τη σύνταξη της διαθήκης ικανότητα προς δικαιοπραξία και αναγνωρίζεται η ακυρότητα της διαθήκης.
Πρακτική χρησιμότητα: Αποποίηση χρεών κληρονομιάς από άκυρη διαθήκη.
Kριθέντα: Αναγνώριση της ακυρότητας διαθήκης, συνεπεία ανικανότητας του διαθέτη για σύνταξη αυτής, κατόπιν αγωγής του εγκατασταθέντος με αυτήν, κληρονόμου. Αυτός ουδέν δικαίωμα ή υποχρέωση έχει από την άκυρη διαθήκη, αφού αυτή δεν καθίσταται ισχυρή, ούτε εγκυροποιείται από το ότι δεν προσέβαλαν το κύρος της και άλλοι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του διαθέτη.
Η ικανότητα προς σύνταξη διαθήκης, κατά τεκμήριο, υφίσταται και συνεπώς αυτός που επικαλείται το αντίθετο του τεκμηρίου βαρύνεται με την απόδειξή του. Η ως άνω ακυρότητα δεν είναι θεραπεύσιμη. Η διάταξη του άρθρου 156 ΑΚ περί απόσβεσης του δικαιώματος λόγω παραίτησης η οποία προϋποθέτει δικαιοπραξία που υπάρχει και παράγει τα έννομα αποτελέσματά της μέχρι να ακυρωθεί με δικαστική απόφαση, δεν έχει εφαρμογή.
Στην περίπτωση που ο νομιμοποιούμενος ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος του διαθέτη παραιτείται από τυχόν δικαίωμά του να προσβάλλει τη διαθήκη ως άκυρη ή και από το εξ αδιαθέτου κληρονομικό του δικαίωμα που θίγεται με αυτήν, είτε η παραίτηση αυτή γίνεται με σύμβαση είτε και μονομερώς, αφορά δε κληρονομιαία ακίνητα, απαιτείται, μεταξύ των όρων της έγκυρης παραίτησης από το απαλλοτριωτό δικαίωμά του, η υποβολή της στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου (άρθρα 369,1033, 1121, 1143, 1266, 166, 217 παρ. 2 και 1942 παρ. 2 ΑΚ ΑΠ 816/2010).
Εάν με τελεσίδικη και αμετάκλητη δικαστική απόφαση, κατόπιν σχετικής κοινής αγωγής των εξ αδιαθέτου κληρονόμων ή κάποιου από αυτούς, στρεφόμενη κατά του εγκατασταθέντος με διαθήκη κληρονόμου, αναγνωρίσθηκε η ακυρότητα της διαθήκης συνεπεία ανικανότητας του διαθέτη για σύνταξη αυτής, ο εγκατάστατος κανένα δικαίωμα άρα και καμία υποχρέωση δεν έχει από την εν λόγω άκυρη διαθήκη αφού αυτή (διαθήκη) και η με αυτή εγκατάστασή του δεν καθίσταται ισχυρή, ούτε εγκυροποιείται από το ότι δεν προσέβαλαν το κύρος αυτής ενδεχομένως και άλλοι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του διαθέτη.